matu-
mata
.pl

    2016    Poziom podstawowy


ZADANIA ZAMKNIĘTE
Zadanie 1.   Dla każdej dodatniej liczby \(a\) iloraz \({{{a^{ - 2,6}}} \over {{a^{1,3}}}}\) jest równy

Dla każdej dodatniej liczby \(a\) iloraz \({{{a^{ - 2,6}}} \over {{a^{1,3}}}}\) jest równy

A. \({a^{ - 3,9}}\)
B. \({a^{ - 2}}\)
C. \({a^{ - 1,3}}\)
D. \({a^{ 1,3}}\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź A.

Korzystamy ze wzorów na działania na potęgach:$$\eqalign{ & {{{a^m}} \over {{a^n}}} = {a^{m - n}} \cr & {{{a^{ - 2,6}}} \over {{a^{1,3}}}} = {a^{ - 2,6 - 1,3}} = {a^{ - 3,9}} \cr} $$

Zadanie 2.   Liczba \({\log _{\sqrt 2 }}(2\sqrt 2 )\) jest równa

Liczba \({\log _{\sqrt 2 }}(2\sqrt 2 )\) jest równa

A. \({3 \over 2}\)
B. \(2\)
C. \({5 \over 2}\)
D. \(3\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź D.

Wykorzystujemy wzory z działań na logarytmach oraz własności logarytmów:$$\eqalign{ & {\log _a}(x \cdot y) = {\log _a}x + {\log _a}y \cr & {\log _{\sqrt 2 }}(2\sqrt 2 ) = {\log _{\sqrt 2 }}2 + {\log _{\sqrt 2 }}\sqrt 2 \cr & \cr & {\log _a}a = 1 \cr & {\sqrt 2 ^2} = 2 \cr & \cr & {\log _{\sqrt 2 }}2 + {\log _{\sqrt 2 }}\sqrt 2 = 2 + 1 = 3 \cr} $$

Zadanie 3.   Liczby a i c są dodatnie. Liczba b stanowi 48% liczby a oraz 32% liczby c. Wynika stąd, że

Liczby a i c są dodatnie. Liczba b stanowi 48% liczby a oraz 32% liczby c. Wynika stąd, że

A. \(c=1,5a\)
B. \(c=1,6a\)
C. \(c=0,8a\)
D. \(c=0,16a\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź A.

Zapisujemy odpowiedni układ równań i rozwiązujemy:$$\eqalign{ & a > 0 \wedge c > 0 \cr & \cr & \langle _{b = 32\% \cdot c}^{b = 48\% \cdot a} \cr & b = {{48} \over {100}}a \cr & b = {{32} \over {100}}c \cr & {{48a} \over {100}} = {{32c} \over {100}} \cr & 4800a = 3200c \cr & c = {{48} \over {32}}a = 1,5a \cr} $$

Zadanie 4.   Równość \({(2\sqrt 2 - a)^2} = 17 - 12\sqrt 2 \) jest prawdziwa dla

Równość \({(2\sqrt 2 - a)^2} = 17 - 12\sqrt 2 \) jest prawdziwa dla

A. \(a=3\)
B. \(a=1\)
C. \(a=-2\)
D. \(a=-3\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź A.

Najszybciej podstawić wyniki po kolei do równości i sprawdzić, czy jest prawdziwa: $$\eqalign{ & {(2\sqrt 2 - a)^2} = 17 - 12\sqrt 2 \cr & a = 3 \cr & {(2\sqrt 2 - 3)^2} = 17 - 12\sqrt 2 \cr & 8 - 12\sqrt 2 + 9 = 17 - 12\sqrt 2 \cr & 17 = 17 \cr & L = P \cr} $$

Zadanie 5.   Jedną z liczb, które spełniają nierówność \( - {x^5} + {x^3} - x < - 2\), jest

Jedną z liczb, które spełniają nierówność \( - {x^5} + {x^3} - x < - 2\), jest

A.
1
B.
-1
C.
2
D.
-2

Rozwiązanie:
Odpowiedź C.

Podstawiamy po kolei odpowiedzi i sprawdzamy, która spełnia nierówność:$$\eqalign{ & - {x^5} + {x^3} - x < - 2 \cr & \cr & x = 1 \cr & - 1 + 1 - 1 < - 2 \cr & - 1 < - 2 \cr & \cr & x = - 1 \cr & 1 - 1 + 1 < - 2 \cr & 1 < - 2 \cr & \cr & x = 2 \cr & - {2^5} + {2^3} - 2 < - 2 \cr & - 32 + 8 + 2 < - 2 \cr & - 22 < - 2 \cr} $$

Zadanie 6.   Proste o równaniach \(2x - 3y = 4\) i \(5x - 6y = 7\) przecinają się w punkcie \(P\). Stąd wynika, że

Proste o równaniach \(2x - 3y = 4\) i \(5x - 6y = 7\) przecinają się w punkcie \(P\). Stąd wynika, że

A. \(P = (1,2)\)
B. \(P = (-1,2)\)
C. \(P = (-1,-2)\)
D. \(P = (1,-2)\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź C.

Zapisujemy równania w postaci układu i rozwiązujemy. Otrzymane wartości będą współrzędnymi punktu \(P\):$$\eqalign{ & \langle _{5x - 6y = 7}^{2x - 3y = 4} \cr & _ + \langle _{5x - 6y = 7}^{ - 4x + 6y = - 8} \cr & x = - 1 \cr & y = {{2x - 4} \over 3} \cr & y = {{ - 6} \over 3} = - 2 \cr} $$

Zadanie 7.    Punkty \(ABCD\) leżą na okręgu o środku \(S\) (zobacz rysunek). Miara kąta \(BDC\) jest równa

Punkty \(ABCD\) leżą na okręgu o środku \(S\) (zobacz rysunek).


Miara kąta \(BDC\) jest równa

A. \(91^\circ \)
B. \(72,5^\circ \)
C. \(18^\circ \)
D. \(32^\circ \)


Rozwiązanie:
Odpowiedź D.

Kąt środkowy \(ASC\) oraz wpisany \(ADC\) są oparte na tym samym łuku, więc:$$\eqalign{ & \left| {\angle ADC} \right| = {1 \over 2}\left| {\angle ASC} \right| \cr & \left| {\angle ADC} \right| = {1 \over 2} \cdot 118^\circ = 59^\circ \cr & \left| {\angle BDC} \right| = \left| {\angle ADC} \right| - \left| {\angle ADB} \right| \cr & \left| {\angle ADC} \right| = 59^\circ - 27^\circ = 32^\circ \cr} $$

Zadanie 8.   Dana jest funkcja liniowa \(f(x) = {3 \over 4}x + 6\). Miejscem zerowym tej funkcji jest liczba

Dana jest funkcja liniowa \(f(x) = {3 \over 4}x + 6\). Miejscem zerowym tej funkcji jest liczba

A. \(8\)
B. \(6\)
C. \(-6\)
D. \(-8\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź D.

Aby obliczyć miejsce zerowe funkcji podstawiamy za \(f(x) 0 \) i rozwiązujemy równość:$$\eqalign{ & f(x) = {3 \over 4}x + 6 \cr & f(x) = 0 \cr & 0 = {3 \over 4}x + 6 \cr & {3 \over 4}x = - 6 \cr & 3x = - 24 \cr & x = - 8 \cr} $$

Zadanie 9.    Równanie wymierne \({{3x - 1} \over {x + 5}} = 3\), gdzie \(x \ne - 5\),

Równanie wymierne \({{3x - 1} \over {x + 5}} = 3\), gdzie \(x \ne - 5\),

A.
nie ma rozwiązań rzeczywistych.
B.
ma dokładnie jedno rozwiązanie rzeczywiste.
C.
ma dokładnie dwa rozwiązania rzeczywiste.
D.
ma dokładnie trzy rozwiązania rzeczywiste.

Rozwiązanie:
Odpowiedź A.

Mnożymy równanie na krzyż i obliczamy \(x\):$$\eqalign{ & {{3x - 1} \over {x + 5}} = 3 \cr & 3(x + 5) = 3x - 1 \cr & 3x + 15 = 3x - 1 \cr & 15 = - 1 \cr & L \ne P \cr} $$Równanie wychodzi sprzeczne, więc nie ma ono rozwiązań rzeczywistych.

Zadanie 10.   Zbiorem wartości funkcji \(f\) jest przedział

Na rysunku przedstawiony jest fragment paraboli będącej wykresem funkcji kwadratowej \(f\). Wierzchołkiem tej paraboli jest punkt \(W = (1,9)\). Liczby 2 i 4 to miejsca zerowe funkcji \(f\).



Zbiorem wartości funkcji \(f\) jest przedział

A. \(( - \infty , - 2\rangle \)
B. \(\langle - 2,4\rangle \)
C. \(\langle 4, + \infty )\)
D. \(( - \infty ,9\rangle \)


Rozwiązanie:
Odpowiedź D.

Widzimy na osi \(OY\), że funkcja przyjmuje wartości od \( - \infty \) do \(9\) włącznie.

Zadanie 11.    Najmniejsza wartość funkcji \(f\) w przedziale \(\langle - 1,2\rangle \) jest równy

Na rysunku przedstawiony jest fragment paraboli będącej wykresem funkcji kwadratowej \(f\). Wierzchołkiem tej paraboli jest punkt \(W = (1,9)\). Liczby 2 i 4 to miejsca zerowe funkcji \(f\).



Najmniejsza wartość funkcji \(f\) w przedziale \(\langle - 1,2\rangle \) jest równy

A. \(2\)
B. \(5\)
C. \(8\)
D. \(9\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź B.

Ponieważ mamy przedstawiony wykres funkcji \(f\), możemy zaznaczyć właściwy przedział w układzie wspórzednych:



Widzimy, że najmniejszą wartością, jaką funkcja przyjmuje w tym przedziale to \(f(-1)=5\).

Zadanie 12.    Funkcja \(f\) określona jest wzorem \(f(x) = {{2{x^3}} \over {{x^6} + 1}}\) dla każdej liczby rzeczywistej \(x\). Wtedy \(f( - \root 3 \of 3 )\) jest równa

Funkcja \(f\) określona jest wzorem \(f(x) = {{2{x^3}} \over {{x^6} + 1}}\) dla każdej liczby rzeczywistej \(x\). Wtedy \(f( - \root 3 \of 3 )\) jest równa

A. \( - {{\root 3 \of 9 } \over 2}\)
B. \( - {3 \over 5}\)
C. \( {3 \over 5}\)
D. \({{\root 3 \of 3 } \over 2}\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź B.

Obliczamy wynik podstawiając dane do równania:$$\eqalign{ & x = - \root 3 \of 3 \cr & f( - \root 3 \of 3 ) = {{2 \cdot {{( - \root 3 \of 3 )}^3}} \over {{{( - \root 3 \of 3 )}^6} + 1}} = {{2 \cdot ( - 3)} \over {{3^2} + 1}} = {{ - 6} \over {10}} = - {3 \over 5} \cr} $$

Zadanie 13.    W okręgu o środku w punkcie \(S\) poprowadzono cięciwę \(AB\), która utworzyła z promieniem \(AS\) kąt o mierze 31° (zobacz rysunek). Promień tego okręgu ma długość 10. Odległość punktu S od cięciwy AB jest liczbą z przedziału

W okręgu o środku w punkcie \(S\) poprowadzono cięciwę \(AB\), która utworzyła z promieniem \(AS\) kąt o mierze \(31^\circ \) (zobacz rysunek).



Promień tego okręgu ma długość 10. Odległość punktu S od cięciwy AB jest liczbą z przedziału

A. \(\left\langle {{9 \over 2},{{11} \over 2}} \right\rangle \)
B. \(\left\langle {{11 \over 2},{{13} \over 2}} \right\rangle \)
C. \(\left\langle {{13 \over 2},{{19} \over 2}} \right\rangle \)
D. \(\left\langle {{19 \over 2},{{37} \over 2}} \right\rangle \)


Rozwiązanie:
Odpowiedź A.

Przyjmujemy, że kąt \(\angle KAS\) ma miarę \(30^\circ \). W ten sposób trójkąt \(KAS\) jest trójkątem prostokątnym i ma miary kątów: \(30^\circ \), \(60^\circ \), \(90^\circ \). Jest to połowa trójkąta równobocznego. Skoro \(\left| {AS} \right| = 10\), to \(\left| {KS} \right| = 5\). Ta wartość zawarta jest w przedziale \(\left\langle {{9 \over 2},{{11} \over 2}} \right\rangle \).

Zadanie 14.   Czternasty wyraz ciągu arytmetycznego jest równy 8, a różnica tego ciągu jest równa \(\left( { - {3 \over 2}} \right)\). Siódmy wyraz tego ciągu jest równy

Czternasty wyraz ciągu arytmetycznego jest równy 8, a różnica tego ciągu jest równa \(\left( { - {3 \over 2}} \right)\). Siódmy wyraz tego ciągu jest równy

A. \({{37} \over 2}\)
B. \(-{{37} \over 2}\)
C. \(-{{5} \over 2}\)
D. \({{5} \over 2}\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź A.

Wykorzystujemy wzór na n-ty wyraz ciągu arytmetycznego, aby wyliczyć 1. wyraz ciągu, następnie obliczamy 7. wyraz:$$\eqalign{ & {a_n} = {a_1} + (n - 1)r \cr & \cr & {a_{14}} = 8 \cr & n = 14 \cr & r = - {3 \over 2} \cr & 8 = {a_1} + (14 - 1) \cdot \left( { - {3 \over 2}} \right) \cr & 8 = {a_1} - {{13 \cdot 3} \over 2} \cr & {a_1} = 8 + {{39} \over 2} = {{55} \over 2} \cr & \cr & {a_7} = {a_1} + 6r \cr & {a_7} = {{55} \over 2} + 6 \cdot \left( { - {3 \over 2}} \right) = {{55} \over 2} - {{18} \over 2} = {{37} \over 2} \cr} $$

Zadanie 15.    Ciąg (x, 2x+3, 4x+3) jest geometryczny. Pierwszy wyraz tego ciągu jest równy

Ciąg (x, 2x+3, 4x+3) jest geometryczny. Pierwszy wyraz tego ciągu jest równy

A. \(-4\)
B. \(1\)
C. \(0\)
D. \(-1\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź D.

Rozpisujemy podane wyrazu ciągu geometrycznego, stosując wzor na n-ty wyraz ciągu:$$\eqalign{ & {a_n} = {a_1} \cdot {q^{n - 1}} \cr & \cr & {a_1} = x \cr & {a_2} = 2x + 3 \cr & {a_3} = 4x + 3 \cr & \cr & {a_2} = {a_1} \cdot q \cr & {a_3} = {a_1} \cdot {q^2} \cr & \cr & 2x + 3 = x \cdot q \wedge 4x + 3 = x \cdot {q^2} \cr & q = 2 + {3 \over x} \cr & \cr & 4x + 3 = x \cdot {\left( {2 + {3 \over x}} \right)^2} \cr & 4x + 3 = x \cdot \left( {4 + {{12} \over x} + {9 \over {{x^2}}}} \right) \cr & 4x + 3 = 4x + 12 + {9 \over x} \cr & - 9 = {9 \over x} \cr & x = - 1 \cr} $$

Zadanie 16.   Przedstawione na rysunku trójkąty \(ABC\) i \(PQR\) są podobne. Bok \(AB\) trójkąta \(ABC\) ma długość

Przedstawione na rysunku trójkąty \(ABC\) i \(PQR\) są podobne.



Bok \(AB\) trójkąta \(ABC\) ma długość

A. \(8\)
B. \(8,5\)
C. \(9,5\)
D. \(10\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź B.

Na podstawie kątów jesteśmy w stanie określić następujące:$$\eqalign{ & AB \to QP \cr & CB \to QR \cr & AC \to PR \cr} $$Więc:$$\eqalign{ & {x \over {17}} = {9 \over {18}} \cr & x = 8,5 \cr} $$

Zadanie 17.    Kąt \(\alpha \) jest ostry i \(tg\alpha = {2 \over 3}\). Wtedy

Kąt \(\alpha \) jest ostry i \(tg\alpha = {2 \over 3}\). Wtedy

A. \(\sin \alpha = {{3\sqrt {13} } \over {26}}\)
B. \(\sin \alpha = {{\sqrt {13} } \over {13}}\)
C. \(\sin \alpha = {{2\sqrt {13} } \over {13}}\)
D. \(\sin \alpha = {{3\sqrt {13} } \over {13}}\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź C.

Rozpisujemy tangens i zaznaczamy dane na rysunku. Przeciwprostokątną obliczamy z tw. Pitagorasa, a następnie obliczamy wartość sinusa: $$tg\alpha = {2 \over 3} = {{2x} \over {3x}}$$ $$\eqalign{ & {c^2} = {(3x)^2} + {(2x)^2} = 9{x^2} + 4{x^2} = 13{x^2} \cr & c = \sqrt {13} x \cr & \cr & \sin \alpha = {{2x} \over {\sqrt {13} x}} = {{2\sqrt {13} } \over {13}} \cr} $$

Zadanie 18.   Z odcinków o długościach: \(5\), \(2a+1\), \(a-1\) można zbudować trójkąt równoramienny. Wynika stąd, że

Z odcinków o długościach: \(5\), \(2a+1\), \(a-1\) można zbudować trójkąt równoramienny. Wynika stąd, że

A. \(a=6\)
B. \(a=4\)
C. \(a=3\)
D. \(a=2\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź D.

Z własności trójkąta wiemy, że suma długości dwóch boków trójkąta musi być większa od długości trzeciego, więc: $$\eqalign{ & 5 + 2a + 1 > a - 1 \cr & 2a + 1 + a - 1 > 5 \cr & a - 1 + 5 > 2a + 1 \cr & \cr & a > - 7 \cr & \cr & 3a > 4 \cr & a > 1{1 \over 3} \cr & \cr & 3 > a \cr & a < 3 \cr & \cr & a \in \left( {1{1 \over 3},3} \right) \cr} $$ Z powyższego wynika, że tylko \(a=2\) spełnia warunek zadania.

Zadanie 19.   Okręgi o promieniach 3 i ą 4 styczne zewnętrznie. Prosta styczna do guokrę o promieniu 4 w punkcie P przechodzi przez środek okręgu o promieniu 3 (zobacz rysunek). Pole trójkąta, którego wierzchołkami są środki okręgów i punkt styczności \(P\), jest

Okręgi o promieniach 3 i 4 są styczne zewnętrznie. Prosta styczna do guokrę o promieniu 4 w punkcie P przechodzi przez środek okręgu o promieniu 3 (zobacz rysunek).



Pole trójkąta, którego wierzchołkami są środki okręgów i punkt styczności \(P\), jest

A. \(14\)
B. \(2\sqrt {33} \)
C. \(4\sqrt {33} \)
D. \(12\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź B.

Skoro prosta jest styczna do okręgu, wiemy że kąt \(\angle {O_1}P{O_2}\) jest kątem prostym.



Z podanych wartości obliczamy długość przyprostokątnej, posługując się twierdzeniem Pitagorasa. Następnie obliczamy wartość pola:$$\eqalign{ & {\left| {{O_1}P} \right|^2} = {(3 + 4)^2} - {4^2} \cr & {\left| {{O_1}P} \right|^2} = 49 - 16 = 33 \cr & \left| {{O_1}P} \right| = \sqrt {33} \cr & \cr & P = {{\left| {{O_1}P} \right| \cdot \left| {P{O_2}} \right|} \over 2} \cr & P = {{\sqrt {33} \cdot 4} \over 2} = 2\sqrt {33} \cr} $$

Zadanie 20.    Proste opisane równaniami \(y = {2 \over {m - 1}}x + m - 2\) oraz \(y = mx + {1 \over {m + 1}}\) są prostopadłe, gdy

Proste opisane równaniami \(y = {2 \over {m - 1}}x + m - 2\) oraz \(y = mx + {1 \over {m + 1}}\) są prostopadłe, gdy

A. \(m=2\)
B. \(m = {1 \over 2}\)
C. \(m = {1 \over 3}\)
D. \(m=-2\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź C.

Ponieważ podane proste są prostopadłe, iloczyn współczynników przy \(a\) musi być równy \(-1\):$$\eqalign{ & y = {2 \over {m - 1}}x + m - 2 \cr & y = mx + {1 \over {m + 1}} \cr & \cr & {a_1} \cdot {a_2} = - 1 \cr & {a_1} = {2 \over {m - 1}} \cr & {a_2} = m \cr & {2 \over {m - 1}} \cdot m = - 1 \cr & \cr & D:m \ne 1 \cr & \cr & {{2m} \over {m - 1}} = - 1 \cr & 2m = - m + 1 \cr & 3m = 1 \cr & m = {1 \over 3} \cr} $$

Zadanie 21.    W układzie współrzędnych dane są punkty \(A=(a,6)\) oraz \(B=(7,b)\). Środkiem odcinka \(AB\) jest punkt \(M=(3,4)\). Wynika stąd, że

W układzie współrzędnych dane są punkty \(A=(a,6)\) oraz \(B=(7,b)\). Środkiem odcinka \(AB\) jest punkt \(M=(3,4)\). Wynika stąd, że

A. \(a=5\) i \(b=5\)
B. \(a=-1\) i \(b=2\)
C. \(a=4\) i \(b=10\)
D. \(a=-4\) i \(b=-2\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź B.

Korzystamy ze wzoru na współrzędne środka ocinka i podstawiamy odpowiednie dane:$$\eqalign{ & M = \left( {{{{x_A} + {x_B}} \over 2},{{{y_A} + {y_B}} \over 2}} \right) \cr & {{{x_A} + {x_B}} \over 2} = 3 \cr & {{{y_A} + {y_B}} \over 2} = 4 \cr & \cr & {{a + 7} \over 2} = 3 \Rightarrow a = - 1 \cr & {{6 + b} \over 2} = 4 \Rightarrow b = 2 \cr} $$

Zadanie 22.    Rzucamy trzy razy symetryczną monetą. Niech \(p\) oznacza prawdopodobieństwo otrzymania dokładnie dwóch orłów w tych trzech rzutach. Wtedy

Rzucamy trzy razy symetryczną monetą. Niech \(p\) oznacza prawdopodobieństwo otrzymania dokładnie dwóch orłów w tych trzech rzutach. Wtedy

A. \(0 \le p < 0,2\)
B. \(0,2 \le p \le 0,35\)
C. \(0,35 < p \le 0,5\)
D. \(0,5 < p \le 1\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź C.

Do obliczenia prawdobodobieństwa wykorzystujemy wzór z klasycznej definicji prawdopodobieństwa:$$P(A) = {{\left| A \right|} \over {\left| \Omega \right|}}$$ Za \({\left| \Omega \right|}\) podstawiamy liczbę możliwości otrzymania 3 zestawów - 3 razy rzucamy dwustronną monetą, więc: $$\left| \Omega \right| = {2^3} = 8$$ Za \({\left| A \right|}\) podstawiamy natomiast liczbę kombinacji, w których występuje dokladnie 2 razy orzeł (OOR, ROO, ORO):$$\left| A \right| = 3$$$$\eqalign{ & P(A) = {{\left| A \right|} \over {\left| \Omega \right|}} \cr & p = {3 \over 8} = 0,375 \cr & 0,35 < p \le 0,5 \cr} $$

Zadanie 23.   Kąt rozwarcia stożka ma miarę \(120^\circ \), a tworząca tego stożka ma długość 4. Objętość tego stożka jest równa

Kąt rozwarcia stożka ma miarę \(120^\circ \), a tworząca tego stożka ma długość 4. Objętość tego stożka jest równa

A. \(36\pi \)
B. \(18\pi \)
C. \(24\pi \)
D. \(8\pi \)


Rozwiązanie:
Odpowiedź D.

Zaznaczamy dane na rysunku:



Wiemy, że \(H\), \(l\) oraz \(r\) tworzą połowę trójkąta równobocznego. Obliczamy więc wartość \(H\) oraz \(r\), a następnie \(V\):$$\eqalign{ & r = h = {{a\sqrt 3 } \over 2} \cr & r = {{4\sqrt 3 } \over 2} = 2\sqrt 3 \cr & \cr & V = {1 \over 3} \cdot {P_p} \cdot H \cr & H = 2 \cr & {P_p} = \pi {r^2} \cr & {P_p} = \pi {\left( {2\sqrt 3 } \right)^2} = 12\pi \cr & V = {1 \over 3} \cdot 12\pi \cdot 2 = 8\pi \cr} $$

Zadanie 24.   Przekątna podstawy graniastosłupa prawidłowego czworokątnego jest dwa razy łuższad od wysokości graniastosłupa. Graniastosłup przecięto płaszczyzną przechodzącą przez przekątną podstawy i jeden wierzchołek drugiej podstawy (patrz rysunek). Płaszczyzna przekroju tworzy z podstawą graniastosłupa kąt o mierze

Przekątna podstawy graniastosłupa prawidłowego czworokątnego jest dwa razy łuższad od wysokości graniastosłupa. Graniastosłup przecięto płaszczyzną przechodzącą przez przekątną podstawy i jeden wierzchołek drugiej podstawy (patrz rysunek).



Płaszczyzna przekroju tworzy z podstawą graniastosłupa kąt o mierze

A. \(30^\circ \)
B. \(45^\circ \)
C. \(60^\circ \)
D. \(75^\circ \)


Rozwiązanie:
Odpowiedź B.

Skoro przekątna podstawy jest 2 razy dłuższa od wysokości, to przekętna ma długość \(a\sqrt 2 \), a wysokość graniastosłupa \({{a\sqrt 2 } \over 2}\).



Chcemy wyznaczyć miarę kąta trójkąta, który składa się z wysokości graniastosłupa i połowy przekątnej podstawy pod kątem prostym. Te boki mają taką samą długość, więc \(\alpha = 45^\circ \).

Zadanie 25.   Średnia arytmetyczna sześciu liczb naturalnych: \(31,16,25,29,27,x\) jest równa \({x \over 2}\). Mediana tych liczb jest równa

Średnia arytmetyczna sześciu liczb naturalnych: \(31,16,25,29,27,x\) jest równa \({x \over 2}\). Mediana tych liczb jest równa

A. \(26\)
B. \(27\)
C. \(28\)
D. \(29\)


Rozwiązanie:
Odpowiedź C.

Obliczamy wartość \(x\) przekształcając wzór:$$\eqalign{ & {{31 + 16 + 25 + 29 + 27 + x} \over 6} = {x \over 2} \cr & {{128 + x} \over 6} = {x \over 2} \cr & 128 + x = 3x \cr & x = 64 \cr} $$Rozpisujemy liczby rosnąco i znajdujemy medianę (wartość środkową):$$31,16,25,29,27,64$$Ponieważ występuje tu parzysta ilość liczb,, obliczamy średnią arytmetyczną z 2 środkowych liczb:$${{27 + 29} \over 2} = 28$$


ZADANIA OTWARTE
Zadanie 26.   W tabeli przedstawiono roczne przyrosty wysokości pewnej sosny w ciągu sześciu kolejnych lat. Oblicz średni roczny przyrost wysokości tej sosny w badanym okresie sześciu lat. Otrzymany wynik zaokrąglij do 1 cm. Oblicz błąd względny otrzymanego przybliżenia. Podaj ten błąd w procentach.

W tabeli przedstawiono roczne przyrosty wysokości pewnej sosny w ciągu sześciu kolejnych lat.



Oblicz średni roczny przyrost wysokości tej sosny w badanym okresie sześciu lat. Otrzymany wynik zaokrąglij do 1 cm. Oblicz błąd względny otrzymanego przybliżenia. Podaj ten błąd w procentach.

Rozwiązanie:


Podstawiamy kolejne wartości przyrostu do wzoru na średnią atytmetyczną; wynik zaokrąglamy:
\({p_{{\rm{s}}r}}\) - średni roczny przyrost$${p_{{\rm{s}}r}} = {{10 + 10 + 7 + 8 + 8 + 7} \over 6} = {{50} \over 6} = 8{1 \over 3}cm \approx 8cm$$Korzystamy ze wzoru na błąd względny i podstawiamy wartość dokładną za \(x\) oraz wartość przybliżoną za \(a\):
\(\Delta w\) - błąd względny$$\eqalign{ & \Delta w = {{\left| {x - a} \right|} \over {\left| x \right|}} \cdot 100\% \cr & \Delta w = {{8{1 \over 3} - 8} \over {8{1 \over 3}}} \cdot 100\% = {1 \over 3} \cdot {3 \over {25}} \cdot 100\% = 0,04 \cdot 100\% = 4\% \cr} $$

Zadanie 27.   Rozwiąż nierówność \(2{x^2} - 4x > 3{x^2} - 6x\).

Rozwiąż nierówność \(2{x^2} - 4x > 3{x^2} - 6x\).

Rozwiązanie:


Nierówność upraszczamy i doprowadzamy do takiej postaci, zeby po jednej stronie było \(0\). Obliczamy pierwiastki:$$\eqalign{ & 2{x^2} - 4x > 3{x^2} - 6x \cr & 2x > {x^2} \cr & {x^2} - 2x < 0 \cr & x(x - 2) < 0 \cr & x = 0 \cr & x = 2 \cr} $$Rysujemy wykres, zaznaczamy pierwiastki niezamalowanymi punktami, kreślimy parabolę (ramiona do góry - \(x\) przy najwyższej potędze jest dodatni) i zaznaczamy obszar pod osią \(OX\):



Rozwiązaniem nierówności jest przedział:$$x \in (0,2)$$

Zadanie 28.   Rozwiąż równanie \(\left( {4 - x} \right)\left( {{x^2} + 2x - 15} \right) = 0\).

Rozwiąż równanie \(\left( {4 - x} \right)\left( {{x^2} + 2x - 15} \right) = 0\).

Rozwiązanie:


Obliczamy pierwiastki równania - w tym celu obliczamy deltę wyrażenia znajdującego się w 2. nawiasie:$$\eqalign{ & \left( {4 - x} \right)\left( {{x^2} + 2x - 15} \right) = 0 \cr & {x_1} = 4 \cr & \Delta = {b^2} - 4ac \cr & \Delta = {2^2} - 4 \cdot 1 \cdot ( - 15) = 4 + 60 = 64 \cr & \sqrt \Delta = 8 \cr & x = {{ - b \pm \sqrt \Delta } \over {2a}} \cr & {x_2} = {{ - 2 - 8} \over 2} = - 5 \cr & {x_3} = {{ - 2 + 8} \over 2} = 3 \cr} $$Zapisujemy wartości wszytskiech pierwiastków:$$x \in \left\{ { - 5,3,4} \right\}$$

Zadanie 29.   Dany jest trójkąt prostokątny \(ABC\). Na przyprostokątnych \(AC\) i \(AB\) tego trójkąta obrano odpowiednio punkty \(D\) i \(G\). Na przeciwprostokątnej \(BC\) wyznaczono punkty \(E\) i \(F\) takie, że \(\left| {\angle DEC} \right| = \left| {\angle BGF} \right| = 90^\circ \) (zobacz rysunek). Wykaż, że trójkąt \(CDE\) jest podobny do trójkąta \(FBG\).

Dany jest trójkąt prostokątny \(ABC\). Na przyprostokątnych \(AC\) i \(AB\) tego trójkąta obrano odpowiednio punkty \(D\) i \(G\). Na przeciwprostokątnej \(BC\) wyznaczono punkty \(E\) i \(F\) takie, że \(\left| {\angle DEC} \right| = \left| {\angle BGF} \right| = 90^\circ \) (zobacz rysunek). Wykaż, że trójkąt \(CDE\) jest podobny do trójkąta \(FBG\).



Rozwiązanie:


Zaznaczamy kąty \(\alpha\) i \(\beta\) na rysunku:



\(\Delta ABC\) i\(\Delta FGB\) mają takie same kąty - \(90^\circ \), ten sam kąt \(\alpha\) oraz identyczny kąt \(\beta\) (odcinki \(AC\) i \(FG\) są równoległe). Są to więc trójkąty podobne. \(\Delta CDE\) jest podobny do \(\Delta ABC\) - również ma identyczne miary kątów. Zatem: \(\Delta CDE\) i\(\Delta FBG\) są podobne, co należało wykazać.

Zadanie 30.   Ciąg \(({a_n})\) jest określony wzorem \({a_n} = 2{n^2} + 2n\) dla \(n \ge 1\). Wykaż, że suma każdych dwóch kolejnych wyrazów tego ciągu jest kwadratem liczby naturalnej.

Ciąg \(({a_n})\) jest określony wzorem \({a_n} = 2{n^2} + 2n\) dla \(n \ge 1\). Wykaż, że suma każdych dwóch kolejnych wyrazów tego ciągu jest kwadratem liczby naturalnej.

Rozwiązanie:


Zadanie wykonujemy na wyrazach ogólnych - obliczamy sumę: \({a_n} + {a_{n + 1}}\):$$\eqalign{ & {a_n} = 2{n^2} + 2n \cr & {a_{n + 1}} = 2 \cdot {(n + 1)^2} + 2 \cdot (n + 1) = 2 \cdot ({n^2} + 2n + 1) + 2n + 2 \cr & {a_{n + 1}} = 2{n^2} + 4n + 2 + 2n + 2 = 2{n^2} + 6n + 4 \cr & \cr & {a_n} + {a_{n + 1}} = 2{n^2} + 2n + 2{n^2} + 6n + 4 = 4{n^2} + 8n + 4 \cr} $$ W wyniku zauważamy wzór skróconego mnożenia:$${a_n} + {a_{n + 1}} = 4{n^2} + 8n + 4 = {\left( {2n + 2} \right)^2}$$Wyrażenie \(2n + 2\) jest liczbą naturalną (z warunku zadania \(n \ge 1\)), co należało wykazać.

Zadanie 31.   Skala Richtera służy do określania siły trzęsień ziemi. Siła ta opisana jest wzorem \(R = \log {A \over {{A_0}}}\), gdzie \(A\) oznacza amplitudę trzęsienia wyrażoną w centymetrach, \({A_0} = {10^{ - 4}}cm\) jest stałą, nazywaną amplitudą wzorcową. 5 maja 2014 roku w Tajlandii miało miejsce trzęsienie ziemi o sile 6,2 w skali Richtera. Oblicz amplitudę trzęsienia ziemi w Tajlandii i rozstrzygnij, czy jest ona większa, czy – mniejsza od 100 cm.

Skala Richtera służy do określania siły trzęsień ziemi. Siła ta opisana jest wzorem \(R = \log {A \over {{A_0}}}\), gdzie \(A\) oznacza amplitudę trzęsienia wyrażoną w centymetrach, \({A_0} = {10^{ - 4}}cm\) jest stałą, nazywaną amplitudą wzorcową. 5 maja 2014 roku w Tajlandii miało miejsce trzęsienie ziemi o sile 6,2 w skali Richtera. Oblicz amplitudę trzęsienia ziemi w Tajlandii i rozstrzygnij, czy jest ona większa, czy – mniejsza od 100 cm.

Rozwiązanie:


Podstawiamy dane do podanego wzoru, a następnie obliczamy; korzystamy z definicji logarytmu:$$\eqalign{ & R = \log {A \over {{A_0}}} \cr & \cr & R = 6,2 \cr & {A_0} = {10^{ - 4}}cm \cr & \cr & 6,2 = {\log _{10}}{A \over {{{10}^{ - 4}}}} \cr & {\log _a}c = b \Rightarrow {a^b} = c \cr & {10^{6,2}} = {A \over {{{10}^{ - 4}}}} \cr & A = {10^{6,2 + ( - 4)}} = {10^{2,2}} = {10^{{{11} \over 5}}} = \root 5 \of {{{10}^{11}}} cm \cr & A > 100cm \cr} $$

Zadanie 32.   Jeden z kątów trójkąta jest trzy razy większy od mniejszego z dwóch pozostałych kątów, które różnią się o \(50^\circ \). Oblicz kąty tego trójkąta.

Jeden z kątów trójkąta jest trzy razy większy od mniejszego z dwóch pozostałych kątów, które różnią się o \(50^\circ \). Oblicz kąty tego trójkąta.

Rozwiązanie:


Z danych z zadania układamy układ równań, a następnie obliczamy odpowiednie wartości kątów tego trójkąta:$$\eqalign{ & \alpha = 3\beta \cr & \gamma - \beta = 50^\circ \cr & \alpha + \beta + \gamma = 180^\circ \cr & \cr & \gamma = 50^\circ + \beta \cr & \alpha + \beta + \gamma = 180^\circ \cr & 3\beta + \beta + 50^\circ + \beta = 180^\circ \cr & 5\beta = 130^\circ \cr & \cr & \beta = {{130^\circ } \over 5} = 26^\circ \cr & \alpha = 3 \cdot 26^\circ = 78^\circ \cr & \gamma = 50^\circ + 26^\circ = 76^\circ \cr} $$

Zadanie 33.   Podstawą ostrosłupa prawidłowego trójkątnego \(ABCS\) jest trójkąt równoboczny \(ABC\) . Wysokość \(SO\) tego ostrosłupa jest równa wysokości jego podstawy. Objętość tego ostrosłupa jest równa 27. Oblicz pole powierzchni bocznej ostrosłupa \(ABCS\) oraz cosinus kąta, jaki tworzą wysokość ściany bocznej i płaszczyzna podstawy ostrosłupa.

Podstawą ostrosłupa prawidłowego trójkątnego \(ABCS\) jest trójkąt równoboczny \(ABC\) . Wysokość \(SO\) tego ostrosłupa jest równa wysokości jego podstawy. Objętość tego ostrosłupa jest równa 27. Oblicz pole powierzchni bocznej ostrosłupa \(ABCS\) oraz cosinus kąta, jaki tworzą wysokość ściany bocznej i płaszczyzna podstawy ostrosłupa.

Rozwiązanie:




Wzór na objętość ostrosłupa przekształcamy za pomocą odpowiednich wzorów i obliczamy długość boku \(a\) oraz wysokość podstawy \(h\):$$\eqalign{ & V = 27 \cr & V = {1 \over 3} \cdot {P_p} \cdot H \cr & H = h = {{a\sqrt 3 } \over 2} \cr & {P_p} = {{{a^2}\sqrt 3 } \over 4} \cr & V = {1 \over 3} \cdot {{{a^2}\sqrt 3 } \over 4} \cdot {{a\sqrt 3 } \over 2} = {1 \over 3} \cdot {{3{a^3}} \over 8} = {{{a^3}} \over 8} \cr & 27 = {{{a^3}} \over 8} \cr & {a^3} = 216 \cr & a = 6 \cr & h = 3\sqrt 3 \cr} $$Obliczamy teraz wysokość ściany bocznej ostrosłupa \({h_b}\) z twierdzenia Pitagorasa, znając wysokość ostrosłupa oraz wiedząc, że odcinek łączący spodek wysokości ostrosłupa oraz spodek wysokości ściany bocznej jest równy jednej trzeciej długości wysokości podstawy:$$\eqalign{ & {h_b}^2 = {H^2} + {\left( {{1 \over 3}h} \right)^2} \cr & {h_b}^2 = {\left( {3\sqrt 3 } \right)^2} + {\left( {\sqrt 3 } \right)^2} = 27 + 3 = 30 \cr & {h_b} = \sqrt {30} \cr} $$Podstawiamy otrzymaną wartość do wzoru na pole powierzchni bocznej ostrosłupa:$$\eqalign{ & {P_b} = 3 \cdot {{a \cdot {h_b}} \over 2} \cr & {P_b} = 3 \cdot {{6 \cdot \sqrt {30} } \over 2} = 9\sqrt {30} \cr} $$Obliczamy wartość cosinusa, układając odpowiedni wzór:$$\eqalign{ & \cos \alpha = {{{1 \over 3}h} \over {{h_b}}} \cr & \cos \alpha = {{\sqrt 3 } \over {\sqrt {30} }} = \sqrt {{3 \over {30}}} = {1 \over {\sqrt {10} }} \cr} $$

Zadanie 34.   Ze zbioru wszystkich liczb naturalnych dwucyfrowych losujemy kolejno dwa razy po jednej liczbie bez zwracania. Oblicz prawdopodobieństwo zdarzenia polegającego na tym, że suma wylosowanych liczb będzie równa 30. Wynik zapisz w postaci ułamka zwykłego nieskracalnego.

Ze zbioru wszystkich liczb naturalnych dwucyfrowych losujemy kolejno dwa razy po jednej liczbie bez zwracania. Oblicz prawdopodobieństwo zdarzenia polegającego na tym, że suma wylosowanych liczb będzie równa 30. Wynik zapisz w postaci ułamka zwykłego nieskracalnego.

Rozwiązanie:


Do obliczenia prawdopodobieństwa wykorzystujemy wzór z klasycznej definicji prawdopodobieństwa:$$P(A) = {{\left| A \right|} \over {\left| \Omega \right|}}$$Zbiór składa się z liczb naturalnych dwucyfrowych (jest ich 90 - od 10 do 99); losujemy 2 liczby bez zwracania, zatem:$$\left| \Omega \right| = 90 \cdot (90 - 1) = 90 \cdot 89 = 8010$$Suma wylosowanych liczb ma być równa 30, więc mogą to być tylko następujące pary:$$\left\{ {10,20} \right\},\left\{ {11,19} \right\},\left\{ {12,18} \right\},\left\{ {13,17} \right\},\left\{ {14,16} \right\},\left\{ {15,15} \right\},\left\{ {16,14} \right\},\left\{ {17,13} \right\},\left\{ {18,12} \right\},\left\{ {19,11} \right\}$$Jest ich 10, zatem:$$\eqalign{ & \left| A \right| = 10 \cr & \cr & P(A) = {{10} \over {8010}} = {1 \over {801}} \cr} $$